The Economist kwam enige tijd terug met de waarschuwing dat de Amerikaanse credit cycle op een gevaarlijk kantelpunt zou zijn beland. Voor het eerst in zeker 25 jaar kan de nominale groei van de economie daar namelijk weleens onder het niveau van de kapitaalmarktrente zakken. Is dat gevaarlijk dan, vraagt u zich wellicht af. Ja, aldus het Britse blad, want in een wereld waarin de rente hoger ligt dan de economische groei zullen loongroei, winsten en belastinginkomsten achterblijven bij de jaarlijkse rentebetalingen, waarmee, en hier citeer ik The Economist, schuldniveaus de potentie hebben te exploderen.
Exploderende schuldniveaus: mijn aandacht heb je dan. Het leek op zich logisch en simpel. The Economist vatte het zelfs samen met slechts drie tekens: i > g, waarbij de i staat voor de rente (interest) en de g voor economische groei (growth). Hoewel je er uiteraard tegenin kunt brengen dat het met die groeidaling van de Amerikaanse economie nog niet erg wil vlotten, is het zeker een interessante vraag: staan we aan de vooravond van een schuldexplosie?
Laat ik beginnen met de opmerking dat de term ‘explosie’ de lading – pardon the pun – in elk geval niet goed dekt. Een explosie suggereert een eruptie, dingen die stukgaan. Mocht de nominale groei van de Amerikaanse economie inderdaad onder de kapitaalmarktrente zakken, dan geeft dat zeker geen knal. Als er verder niets verandert, zal de schuld het jaar daarop zijn toegenomen, meer niet. Wie naar de schuldontwikkeling van de afgelopen twintig jaar kijkt, ziet dat die trend ook zonder i > g al enige tijd gaande is. What’s new, kun je je dus afvragen.
Het is geen direct effect
Los daarvan hoeft i > g zelfs niet eens direct tot een stijging van de schuld te leiden. Zolang de schuld die uitstaat maar is afgesloten toen de rente nog op een lager niveau stond, is er namelijk niets aan de hand. Denk bijvoorbeeld aan de hypotheekeigenaren die in 2021 hun hypotheek voor dertig jaar hebben vastgezet tegen een renteniveau van 3%. Zelfs met een magere groei van de economie van 1,5% en een inflatie van 2% komt deze groep niet direct in de gevarenzone. Kijken we naar het leengedrag van overheden en het bedrijfsleven, dan valt op dat zij handig gebruik hebben gemaakt van de lage renteniveaus in 2020 en 2021 om hun schuld door te rollen en veelal ook te verlengen. Pas als de uitstaande schuld afloopt, komen we op het kantelpunt waar The Economist het over heeft. En dat kan dus nog makkelijk jaren duren.
Maar wat als we een langdurige periode krijgen waarin de groei achterblijft op de kapitaalmarktrente: levert dat geen schuldexplosie op? Je zou misschien denken van wel, maar zelfs dat antwoord is minder simpel dan je denkt. Daarover volgende week meer.
(Origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 26 juli 2023)