Zeepbel

Stoffig imago

Schreef ik halverwege het jaar al dat de daling van de kapitaalmarktrente tot dan toe de grootste verrassing van 2014 was, inmiddels is die verrassing alleen maar groter geworden. De Duitse kapitaalmarktrente daalde in de eerste helft van het jaar van rond de 1,93% naar 1,26%, maar is sindsdien verder gezakt tot het huidige niveau van 0,88%. Om dat een beetje in perspectief te plaatsen: investeert u nu 100 euro, dan ontvangt 10 jaar lang 88 cent per jaar aan rendement. Acht en tachtig hele centen: op een beetje een leuke spaarrekening krijgt u het dubbele, terwijl de fiscus nog altijd rekent dat u 4 euro weet te verdienen.

Nou zal ik niet beweren dat ik er helemaal niets over deze rally gelezen heb, maar het verschil tussen de media-aandacht voor het doorbreken van de 2000 punten grens door de S&P500 en de Duitse kapitaalmarktrente die onder de 1% dook valt moeilijk te ontkennen. De kapitaalmarkt heeft altijd al een imagoprobleem gehad en dat is heden ten dage niet anders. Wat de AEX de afgelopen maand gedaan heeft, daar heeft de gemiddelde lezer van het Financieele Dagblad meestal nog wel een beeld bij, maar de kapitaalmarktrente, dat lijkt toch meer het terrein van stoffige macro-economen. Opmerkelijk, want de markt van wereldwijde staatsobligaties is qua omvang vergelijkbaar met die van wereldwijde aandelen.

Rally in obligaties
Waarom de rente eigenlijk zo gedaald is? Roept u maar. Angst voor deflatie, spanningen in de Oekraïne, tegenvallende Duitse groeicijfers en speculatie over een op handen zijnde aankoopprogramma van de ECB mogen in het lijstje niet ontbreken. Dat neemt niet weg dat de afgelopen weken werkelijk elke gebeurtenis aanleiding was om de rente nog wat lager neer te zetten. Goede groeicijfers uit de VS? Rente lager. Gunstiger nieuws over de Oekraïne? Lager. Het doet mij sterk denken aan de nadagen van de internetbubbel waarin tegenvallende winstcijfers door de beurs met gejuich werden ontvangen. Was dit de aandelenmarkt, dan had je de term zeepbel wel al op de voorpagina zien staan. Dankzij het stoffige imago van obligaties, lijkt niemand zich er momenteel druk om te maken.

Een echte zeepbel dus, maar angst dat hij op knappen staat, lijkt vooralsnog misplaatst. Het grote verschil met 2000, is dat de grote centrale banken van de wereld de korte rente indertijd verhoogden. Vandaag de dag is de ECB juist bewust bezig de rentemarkt naar beneden te duwen. Lage rentes zijn goed voor de economie, want ze bevorderen de consumptie en investeringen, zo is het credo. Helaas gaat die vlieger voor de (aanstaande) gepensioneerde niet op, want die ziet zijn rendement en pensioenzekerheid verdampen. Of dit lage rentebeleid in een vergrijzend Europa succesvol zal zijn, is op zijn zachts gezegd twijfelachtig.

(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 03 september 2014)