Aandelenbeurzen startten het jaar met een stevige snoekduik, geholpen door een giftige cocktail van tegenvallende groei (China), een instortende oliemarkt en de stijgende onzekerheid over de kracht van de Amerikaanse economie. In de eerste zes weken van 2016 verloor de wereldwijde aandelenindex een slordige 15% in waarde, waarbij de bankensector in dezelfde periode zelfs 30% moest inleveren. Pas toen de olieprijs stabiliseerde en de Amerikaanse economie een reeks van sterker dan verwachte cijfers wist te produceren werd er een bodem bereikt en zette het herstel in. De AEX handelde aan het einde van de week zelfs weer met een lichte plus voor het jaar, met dank aan de nieuwe monetaire impuls die de ECB bekendmaakte. Alle verliezen weer goedgemaakt: het kan verkeren. Overigens is de AEX daarmee wel de koploper, want de MSCI World index moet nog een verlies van ruim 3% goedmaken om dit jaar weer in de plus te komen.
En nu wat? Is dit de klassieke instinker, het tijdelijke herstel dat voorafgaat aan de volgende, nog grotere daling? De angst voor een nieuwe, langdurige correctie is in elk geval aanzienlijk. Dat de daling gepaard ging met zware (en slecht te verklaren) verliezen in bankaandelen riep bij veel beleggers associaties op van de vorige correctie, waarbij de AEX tot 60% van haar waarde verloor. Sterker nog, beleggers die op dit moment actief zijn, hebben in de afgelopen 15 jaar nu al twee van dit soort omvangrijke (en langdurige) dalingen voor hun kiezen gekregen. Het laat zich raden dat dit de risicobereidheid van de markt als geheel beïnvloed heeft, een stelling die onder andere door de bekende Japanse econoom Richard Koo wordt aangehangen. We lijken allemaal in termen van de volgende ‘Grote Klapper’ te denken.
40%+ correcties zijn redelijk uitzonderlijk
Begrijpelijk als je de afgelopen vijftien jaar aanschouwt, maar op de langere termijn blijkt een 40%+ correctie toch redelijk uitzonderlijk. Sinds 1873 heeft de Amerikaanse beurs acht van dergelijke correcties doorgemaakt. Gemiddeld eens in de achttien jaar dus, niet drie keer. Als je vervolgens kijkt naar de oorzaken achter deze sterke correcties, dan zie je dat er in vrijwel alle gevallen een combinatie van een recessie met een bankencrisis, of een recessie met zware overwaardering aan ten grondslag ligt. De enige uitzondering hierop is de correctie die tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsvond.
Hoe staan we er nu voor? Na jaren van balansversterking ligt een bankencrisis momenteel niet in de lijn der verwachtingen en van zware overwaardering op aandelenmarkten lijkt momenteel ook geen sprake (Europese aandelen zijn zelfs goedkoop). Zelfs als er een recessie komt (en ik herhaal het nog maar eens: die zie ik niet), lijkt het onwaarschijnlijk dat dit de volgende Grote Klapper is.
(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 13 maart 2016)
Filed under: column, Financieele Dagblad
