Dat 2022 tot nog toe een slecht jaar is voor beleggers, is inmiddels wel bij iedereen bekend. De meeste aandelenmarkten handelen in bear market territory, obligaties hebben te maken met de grootste verliezen sinds 1842, stablecoins verdampen waar je bij staat en zelfs de grondstoffenmarkt levert de laatste maanden meer volatiliteit dan rendement op. Trek hier nog eens de torenhoge inflatie van af en je kunt niet anders concluderen dan dat beleggers momenteel geknipt en geschoren worden.
Toch wordt deze pijn door verschillende beleggers in Nederland heel anders ervaren. Waar particulieren echt in de hoek zitten waar de klappen vallen, zie je bij de Nederlandse pensioenfondsen opmerkelijk genoeg opgeluchte gezichten. De beleggingsrendementen zijn daar weliswaar niet veel beter, maar de vreugde zit hem in het feit dat de dekkingsgraden de afgelopen maanden door het dak zijn gegaan. Niet de pot met beleggingen is de bron van vreugde, maar de (fictieve) pot met verplichtingen: die verdwijnt door de oplopende kapitaalmarktrentes als sneeuw voor de zon. Markt in de min, eindelijk ruimte voor indexatie! Wat dan wel opvalt, is dat je nu geen pensioenfonds hoort klagen dat ‘dat niet meer uit te leggen is’.
De Nederlandse pensioenfondsen vormen hiermee het spiegelbeeld van wat we bij technologieaandelen zien. Ook daarbij gaat het om de verdiscontering van de toekomst en speelt de stijgende kapitaalmarktrente de hoofdrol. Bij techbedrijven gaat het echter om toekomstige winst, die teruggerekend naar nu minder waard is geworden, bij pensioenfondsen om de verplichtingen.
Een gouden combinatie?
Valt dat niet te combineren, denkt de belegger in mij dan gelijk. Zou het niet een perfecte, stabiele beleggingsportefeuille opleveren als je die vult met techaandelen en Nederlandse pensioenfondsen? Verlies bij de één (in dit geval tech) wordt opgeheven door winst bij de ander (pensioenfondsen) en andersom.
Klinkt leuk, maar echt ver kom je niet met dit gedachte-experiment. Technologieaandelen hebben een aantoonbare waardering, een koers die dagelijks tot stand komt, maar Nederlandse beursgenoteerde pensioenfondsen zijn er (gelukkig) niet. Pensioenfondsen hebben geen winstdoel, maar streven ernaar de deelnemers een zo goed mogelijk pensioen te bezorgen en je mag hopen dat er geen cent overblijft voor een externe aandeelhouder. Waar zou je zo’n ‘bedrijf’ op moeten waarderen?
Los daarvan gaat het nou ook weer niet zó goed met de Nederlandse pensioenfondsen. Zeker, de dekkingsgraden staan eindelijk weer stevig boven de 100%, waardoor kan worden nagedacht over indexatie, maar in reële termen valt er weinig te vieren. De Nederlandse inflatie piekte in maart op 9,7% en er zijn maar weinig pensioenfondsen die voldoende in de slappe was zitten om dat volledig te kunnen indexeren. Nominaal gaat het prima, reëel blijft het sappelen.