Was het onder economen de afgelopen jaren populair om te roepen dat economische groei zijn beste tijd wel had gehad (secular stagnation of erger), inmiddels zie ik veel overlijdensadvertenties van inflatie langskomen. Globalisering, de moordende concurrentie met de goedkopere computers, veel efficiëntere productielijnen, de teloorgang van vakbonden, de gewijzigde (machts)verhouding in de oliemarkt tussen vraag (lager) en aanbod (hoger), het gemak van prijsvergelijking op het internet, de opkomst van de Ubers van deze wereld die de onderhandelingsmacht van arbeid ondermijnt heeft: de lijst van factoren die tot een lagere inflatie leiden is lang en overtuigend.
Deja vu
Op zich kan ik me goed vinden in de meeste argumenten, maar aan de andere kant worstel ik met een enorm deja vu gevoel. Toen ik aan het einde van de vorige eeuw werkzaam was als financiële markten strateeg bij de Rabobank was er ook een periode waarin je struikelde over de analyses waaruit zou blijken dat inflatie zijn beste tijd wel gehad had. De komst van de euro zou prijzen onderling beter vergelijkbaar maken, internet zou de marktmacht van producenten aan banden leggen en wat nog restte aan inflatie zou door globalisering de das om worden gedaan. Elke cent prijsverschil zou volledig worden weg gearbitreerd, waarbij bedrijven die een te hoge prijs voor hun product zouden vragen genadeloos zouden worden weggevaagd door de moordende concurrentie.
Het bleek allemaal toch anders uit te pakken. De elektronische euro was nog maar nauwelijks geïntroduceerd of de neerwaartse trend in inflatie stabiliseerde zich en begon vervolgens in een vrij rap tempo op te lopen. Deels was dit te danken aan de olieprijsstijging, deels was het gevolg van de verzwakking van de euro, maar ook loonstijgingen speelden een rol. Inflatie liep van 0,7% begin 1999 op naar 3,1% in 2001, terwijl de kerninflatie (exclusief brandstofkosten) in 2002 op 2,6% piekte. Per saldo heeft de euro die in 1999 werd geïntroduceerd inmiddels 27% van zijn koopkrachtwaarde verloren. Zelfs met twee pijnlijke recessies is de gemiddelde periode over deze periode op 1,7% uitgekomen: het is maar wat je geen inflatie noemt.
Dat het in 2000 allemaal anders liep dan verwacht, biedt uiteraard geen enkele garantie dat het nu weer zal gaan gebeuren. Dat neemt niet weg dat ik wantrouwig tegenover het idee sta dat inflatie een uitstervend fenomeen zou zijn. Het komt mij iets te veel over als een ‘de conjunctuurcyclus is dood’ argument, dat zo’n beetje elke tien jaar een revival doormaakt, doorgaans net op het moment dat de boel als een kaartenhuis in elkaar dondert.
Maar stel nou eens dat inflatie nou inderdaad op een structureel lager niveau is uitgekomen, is dat erg? Het is een goeie vraag, waar ik volgende week op terugkom.
(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 14 augustus 2017)
Filed under: column, Financieele Dagblad
