Het Nationale Robotfonds, is dat wat? Het is een vraag die werd gesteld naar aanleiding van de column die ik hier vorige week schreef. In die column reageerde ik op Bill Gates’ oproep om een belasting in te voeren voor robots, bedoeld om de opmars van robots betaalbaar te maken voor de brede maatschappij. Wat hem logisch leek, was volgens velen juist een slecht idee, aangezien een dergelijke belasting een ongewenste rem op technologische ontwikkeling zou betekenen. Volgens sommige mensen was er een beter alternatief: laat overheden via een nieuw op te richten fonds een aandelenbelang in robotmakers opbouwen. Overheden worden daarmee mede-eigenaar van de robotmakers en krijgen daarmee ook een deel van de koek. Niet onverstandig als je verwacht dat robots over 100 jaar al ons werk doen.
Overheid als belegger, werkt dat?
Goed idee? Mwah. Nog even los van de vraag waar het geld precies vandaan moet komen, zie ik toch wat praktische problemen. Het idee heeft wat weg van de sovereign wealth-fondsen van de olielanden, maar de insteek is wezenlijk anders. De oliefondsen beleggen voor de toekomst en doen dat gespreid. Het Robotfonds dient er voor om de herverdeling van de robotoverheersing in goede banen te leiden en is niet gericht op een gedegen risico-rendement. Als je al ziet hoe politiek-gevoelig het rendement van onze (niet eens nationale) pensioenfondsen ligt, vraag ik me sterk af of we klaar zijn voor het jaarverslag waarin de waarde van het Robotfonds met 20% is gedaald. Daarnaast, stel nou eens dat dit een goed idee is en internationaal overal aanslaat, wat denk je dan dat er met de prijs van robotmakers gebeurt? Die explodeert. De beheerder van het Robotfonds zal al snel onder druk komen te liggen als het aandelen voor een koerswinstverhouding van 40 keer koopt, vermoed ik zo. De hoge aandelenprijzen zullen ook zeker tot een wildgroei aan nieuwe bedrijven leiden. Denk terug aan eind jaren negentig, toen iedereen besefte dat het internet groots ging worden. Prijzen gingen door het dak, de meest onzinnige internetbedrijven zagen het licht om binnen vijf jaar weer verdwenen te zijn. Stel je eens voor dat de overheid indertijd een Internetfonds had opgericht omdat in de toekomst alles via het internet zou gaan: dat had voornamelijk verliezen opgeleverd. Of wat dacht je van de claimemissie die Google in 2045 lanceert om het bedrijf weer financieel stabiel te maken voor de toekomst: of de Nederlandse overheid maar even op wil hoesten. Als je niet mee doet, verwatert het aandeel, en daarmee de claim op die pot aan het einde van de rit.
Kortom, het klinkt als een mooi idee, maar in mijn ogen is het onpraktische oplossing voor een probleem waarvan we nog niet eens zeker weten of het wel gaat bestaan. Niet doen dus.
(origineel gepubliceerd in het Financieele Dagblad van 13 maart 2017)
Filed under: column, Financieele Dagblad
